Można spotkać się ze stwierdzeniem, że przytaczanie długich cytatów w tekście naukowym nie jest mile widziane. Że zamiast zdawać się na słowa innych osób należy dążyć raczej do formułowania własnych myśli. Czasem jednak przytoczenie czyjejś kilkuzdaniowej wypowiedzi jest nieuniknione. O ile poprawnie oznaczymy cytat nie powinno to rodzić większych problemów. Ale jak to ładnie zapisać?
Guru polskiego edytorstwa, Adam Wolański, pisze że:
Dłuższe, co najmniej kilkuwierszowe, a tym bardziej kilkuakapitowe cytaty, powinny być wydzielone z tekstu głównego.
A. Wolański, „Edycja tekstów. Praktyczny poradnik – książka, prasa, www”, PWN, Warszawa 2008, s. 192.
„Powinny” oznacza tutaj zapewne: dobrze by było, gdyby były wydzielone. Wiemy jednak, że nie we wszystkich tekstach naukowych spotkamy się z takim wydzieleniem. Czasem wynika to z niewiedzy autorów, czasem z wytycznych edytorskich funkcjonujących na danej uczelni lub w danym wydawnictwie. A czasem po prostu z… chęci oszczędności papieru.
Zanim przejdziemy do tego, jak takie wydzielenie powinno wyglądać, upewnij się, czy uniwersytet, na którym piszesz pracę dyplomową lub wydawnictwo, do którego kierujesz swój tekst naukowy, ma jakieś wytyczne dotyczące formatowania cytatów. Takie informacje możesz znaleźć na stronie uczelni (czasem nawet wydziałów lub instytutów), czasopism naukowych czy wydawnictw w postaci wytycznych edytorskich lub zasad edycji tekstów. Czasem nazywa się to po prostu „wytycznymi dla autorów”.
Jeśli nie znalazłeś w tych dokumentach precyzyjnych informacji na temat sposobu cytowania dłuższych fragmentów, sugerowałabym, żeby podążać za wskazówką Wolańskiego, która jest w edytorstwie powszechnie przyjętą zasadą. Optyczne wydzielenie długiej wypowiedzi innego autora pomaga odróżnić ją od twojego tekstu głównego i nie pozwala zgubić się czytelnikowi podczas lektury.
Jak poprawnie przygotować cytat blokowy?
Takie wydzielone z tekstu głównego cytaty nazywa się często cytatami blokowymi. Zerknięcie na poniższy przykład pomoże ci zorientować się na czym taki cytat polega. Następnie rozłożymy go na kawałki.
Po pierwsze takiego cytatu nie ujmujemy w cudzysłów. „Wysunięcie” cytatu z tekstu głównego już go w pewien sposób oznacza, nie jest więc koniecznym aby podkreślać dodatkowo, że jest to tekst odrębny od twojego.
Po drugie jest on od góry i od dołu oddzielony odstępem. Wolański pisze, że odstęp taki nie powinien być większy niż 6 punktów. Można się też spotkać z sugestią, aby było to od połowy do jednego wiersza.
Po trzecie cytat może być zapisany mniejszym stopniem pisma niż tekst główny. Z reguły jest on mniejszy o 2 stopnie. Tzn. że jeśli tekst główny piszesz fontem w stopniu 12 pkt. to taki cytat powinien mieć 10 pkt.
Jeśli chodzi o wcięcia z lewej i z prawej strony można spotkać się z różnymi zaleceniami:
- W powyższym przykładzie artykułu z „Literaturoznawstwa” mamy wcięcie z obu stron.
- Można także zostawić taki cytat na szerokość taką samą jak tekst główny. I tak będzie się wyróżniał ze względu na zwiększone odstępy międzywierszowe i mniejszy stopień fontu.
- Można sformatować taki cytat z wcięciem tylko z lewej strony. Postaraj się, aby takie wcięcie było większe niż wcięcie akapitowe, którego używałeś w tekście głównym.
Mam nadzieję, że z powyższymi wytycznymi przygotowanie cytatu blokowego nie sprawi już żadnych problemów! Kilka dodatkowych wskazówek znajdziesz też w tym artykule opublikowanym w Poradni Językowej PWN.
A jeśli masz jakieś wątpliwości co do sporządzania przypisów do cytatów, odsyłam cię do innych moich wpisów dedykowanych tej właśnie kwestii – link tutaj.
Myślę, że to bardzo przydatne porady, dla wszystkich, którzy chcą pisać lepiej 😉