Pisarnia.pl - Wiszące spójniki

Prosty trick na wiszące spójniki – video tutorial

Pozostawienie wiszących spójników to błąd typograficzny. A błędów popełniać nie chcemy. Stąd pomysł na najnowszy tutorial, w którym pokazuję prosty sposób na "sierotki" w programie Word!
Jeśli większość Twoich tekstów powstaje w języku angielskim, mogę zaryzykować stwierdzenie, że mógłbyś zupełnie zignorować ten wpis. Nie wiem czy wiesz, ale zagadnienie wiszących spójników, czyli tzw. sierotek, dotyczy ograniczonej liczby języków europejskich, w tym naszego języka ojczystego. Pozostawienie jednoliterowych spójników na końcu linijki tekstu uznaje się za błąd typograficzny. A błędów popełniać nie chcemy. Stąd też pomysł na najnowszy pisarniowy tutorial.
Czym są sierotki?

Tytułowy problem tylko z nazwy dotyczy spójników (i, a). Jednoliterowymi wyrazami są też bowiem przyimki (o, u, w, z), ale też litera e, która może być zastosowana np. jako wołacz. Wszystko zatem rozbija się o tych kilka literek, które według reguł składu tekstu nie powinny zostawać na końcu linijki, ponieważ wpływają estetykę tekstu, ale także utrudniają jego odbiór.

Warto dodać, że wiszące spójniki są uznawane za błąd przede wszystkim w takich tekstach, które mają długie wiersze, czyli np. książkach czy też pracach dyplomowych. W wierszach, które mają mniej znaków, np. w gazetach, gdzie tekst pojawia się w kilku wąskich łamach, teoretycznie można przymknąć na to oko.

Poradnia Językowa PWN podaje, że za sierotkę lub zawieszkę mogą być również potraktowane wyrazy 2- lub 3-literowe, o ile znajdują się one w tytułach i podtytułach. W tekście głównym krótkie wyrazy typu „do”, „bo”, „ale” czy „lub” spokojnie mogą „wisieć” na końcu linijki. W tytułach lub śródtytułach już niestety nie.

Na końcu linijki nie powinny wisieć też rozdzielone od siebie elementy daty, ale też zwroty wskazujące na jednostki miary. Przykładowo zwrotu „na początku XXI w.” nie powinniśmy rozdzielać w taki sposób, że „XXI” będzie „wisiało” w jednej linijce, a skrót „w.” od „wieku” przeniesie się do kolejnej linijki.

Podobnie rzecz będzie się miała z zapisem…
  • dużych liczb, np. „100 000” (nie możemy pozwolić, aby trzy ostatnie zera oddzieliły się od reszty),
  • miar, np. „15 kg” (kilogramy muszą być „przyklejone” do poprzedzającej je liczby),
  • walut, np. „15 EUR” (nazwę waluty również należałoby przykleić),
  • nazw własnych, zawierających liczby porządkowe, np. „Jan Paweł II” (nie należy rozdzielać tej nazwy ani przed „Paweł”, ani przed „II”),
  • czy też dat, np. „15 lipca 2020 r.” (również w żadnym miejscu ten ciąg liczbowo wyrazowy nie powinien zostać przerwany).

Nie są to co prawda typowe sieroty, ani nawet spójniki – mimo wszystko podlegają bardzo podobnej regule.

Jeśli chcesz jak najstaranniej opracować swój tekst i wywrzeć dobre wrażenie na czytelniku, oprócz wszelkich innych reguł dotyczących poprawności językowej, powinieneś mieć na uwadze także kwestię wiszących spójników.

Podsumujmy zatem, że problem dotyczy:

  1. jednoliterowych wyrazów – a, i, o, u, w, z, rzadziej również e
  2. wyrazów 2- i 3-literowych, o ile pojawiają się one w tytułach i śródtytułach
  3. zwrotów słowo-literowych, w których na końcu występuje pojedyncza litera (np. skrót), cyfra lub symbol.
Wiszące spójniki – jak sobie z nimi radzić w edytorze tekstu?

Żeby wspomniane elementy nie „wisiały” na końcu linijki, należy je niejako przykleić w edytorze tekstu do następujących po nich wyrazów. Tym sposobem będą się przenosiły do kolejnej linijki razem z nimi i nigdy nie pozostaną osamotnione na końcu wiersza.

W programie Word, ale i w programach do składu tekstu (np. InDesign) można skorzystać z dodatkowych zabezpieczeń, które uniemożliwiają pozostawienie wiszących spójników na końcu linijki. W najnowszym tutorialu podpowiadam, jak uruchomić taką automatyczną kontrolę sierotek w najchętniej wykorzystywanym edytorze tekstu – Microsoft Word.

Co zawiera tutorial?

Nagranie trwa ok. 10 minut. Po krótkim wprowadzeniu przechodzimy do programu Word, gdzie na przykładowym tekście pokazuję wam, na czym polega problem wiszących spójników. Następnie pokazuję, w którym miejscu uruchomić automatyzację, umożliwiającą „przyklejanie” spójników do następujących po nich słów.

Innymi słowy, w tym filmie podpowiadam, jak przy pomocy kilku prostych kroków raz na zawsze wyeliminować wiszące spójniki z twojego tekstu!

Jak dostać się do tutorialu?

Nagranie z tutorialem osadziłam na specjalnej platformie, opatrzonej hasłem. Hasło do platformy uzyskasz po zapisie na mój newsletter.

Pamiętaj, aby potwierdzić chęć zapisu, postępując zgodnie z instrukcją zawartą w wiadomości ode mnie. Strona z podziękowaniem za prawidłowy zapis do newslettera zawiera link do platformy oraz hasło dostępu. W razie jakichkolwiek problemów z uzyskaniem dostępu, daj mi znać poprzez email (zakładka: kontakt), mój profil na Facebooku lub Instagramie.

Jeśli już jesteś subskrybentem mojego newslettera, na pewno w Twojej skrzynce mailowej znajdziesz wiadomość z hasłem do platformy. Jeśli masz problem z dotarciem do tego kodu, daj mi proszę znać : ) Na tej platformie znajduje się już inny tutorial, do którego obejrzenia (i wdrożenia!) gorąco zachęcam!

Udanej zabawy z wiszącymi spójnikami!


Zostaw komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *